گیاهان چگونه زیاد می شوند؟ (1402)
گیاه افزایی (ازدیاد نباتات)
گیـاه افزایـی یا به عبـارت بهتر گیاهان چگونه زیاد می شوند؟ افزودن به شـمار گیاهان با اسـتفاده از روشهای بذری و یا رویشی.
هـدف آن علاوه بر افـزودن بر شـمار گیاهـان، نگهـداری ویژگیهـای ژنتیکـی یـک گیـاه یـا مجموعـهای از گیاهـان اسـت. به طور معمـول بـرای افزایش از ارزانترین و آسـانترین روش افزودن گیاه اسـتفاده می شـود. هرچنـد کـه افـزودن گیـاه موردنظـر به چندیـن روش دیگر نیـز امکانپذیر باشـد.
روشهای بذری
گیاهـان یکسـاله، دو سـاله و بیشتـر گیاهان چندسـاله با ایـن روش (بذر) افزوده می شـوند. کشـتهای درون آزمایشـگاهی (کشـت تخمک، کشـت رویان، کشـت گرده و کشـت هاگ) در سیسـتم های کشت بافت و ریـز ازدیـادی به عنوان بخشـی از افزایش بذری به حسـاب می آیند.
در تکثیـر بذری در حقیقـت گیـاه به وسـیله بـذر تکثیـر می شـود. در قارچهـا تکثیـر به وسـیله هـاگ انجـام می شـود کـه نوعی تکثیـر بذری به حسـاب می آیـد. .
بذر بـرای گیاهـان گلدار و هـاگ بـرای گیاهان بی گل کاربـرد دارد. تکثیـر بـا بـذر در گیاهـان خودگرده افشـان و دگـر گرده افشـان معمولتریـن روش اسـت.
در ایـن روش تکثیـر ژنو تیـپ جدیـد بـه وجـود می آیـد. شـکل ظاهری گیـاه را فنوتیـپ گویند. تولیـد ارقام دو رگـه نیـز بـا تکثیـر به وسـیله بـذر صـورت می گیـرد.
از نهالهـای بـذری به عنوان پایـه برای پیونـد اسـتفاده می شـود. افزایـش گیـاه بـا بـذر آسـانتر و ارزانتـر اسـت. در مـواردی کـه گیـاه تولیـد بذر نمی کنـد یـا در مـورد گیاهانـی کـه تکثیـر با بـذر آنهـا تولید نتـایج بـا گوناگونی شـدید ژنتیکـی می نماید بایـد از روشهـای تکثیر غیر بذری اسـتفاده کنیم.
روشهای تکثیر غیر بذری
روشهای تکثیر غیر بذری (رویشـی) خیلی متنوع هسـتند که در این جا به عناوین و شـرح بسـیار مختصر این روشها بسـنده می شـود.
افزایش به وسیله ساقه رونده - مثل توت فرنگی.
افزایش به وسیله پاجوش مثل گل محمدی
افزایش به وسیله خوابانیدن انتهایی مثل تمشک سیاه
افزایش به وسیله خوابانیدن ساده مثل پیچ امین الدوله
افزایش با خوابانیدن شیاری مثل گیلاس
افزایش با خوابانیدن کپه ای مثل سیب
افزایش با خوابانیدن هوایی مثل فیکوس
افزایش با خوابانیدن مارپیچی مثل انگور
جداسازی پیاز مثل سنبل
جداسازی پیاز تو پر مثل گلایول
تقسیم ساقه زیرزمینی مثل اختر
تقسیم پاجوش مثل خنجری
جداسازی تنه جوش مثل خرما
تقسیم غده مثل سیب زمینی
تقسیم ریشه متورم مثل کوکب
تقسیم گیاه از ناحیه طوقه مثل گل انگشتانه
افزایش با استفاده از قلمه ریشه مثل تمشک قرمز
افزایش با قلمه ساقه (چوب سخت) مثل انجیر
افزایش با قلمه ساقه (چوب نیم سخت) مثل زیتون
افزایش با قلمه ساقه (چوب نرم) مثل یاس خوشه ای
افزایش با قلمه ساقه (علفی) مثل حسن یوسف
افزایش با قلمه برگ مثل سانسوریا
افزایش با قلمه جوانه برگ مثل گل ادریسی
پیوند
پیوند یکی از روشهای تکثیر غیربذری گیاهان است که معمولاً به دو نوع عمده زیر تقسیم می شود:
الف: پیوند شاخه (پیوندک در بردارنده دو جوانه و بیشتر است).
ب: پیوند جوانه(کو پیوند) که پیوندک در بردارنده یک جوانه است.