گیاهان چگونه زیاد می شوند؟ (1403)
گیاه افزایی (ازدیاد نباتات)
گیـاه افزایـی یا به عبـارت بهتر گیاهان چگونه زیاد می شوند؟ افزودن به شـمار گیاهان با اسـتفاده از روشهای بذری و یا رویشی.
هـدف آن علاوه بر افـزودن بر شـمار گیاهـان، نگهـداری ویژگیهـای ژنتیکـی یـک گیـاه یـا مجموعـهای از گیاهـان اسـت. به طور معمـول بـرای افزایش از ارزانترین و آسـانترین روش افزودن گیاه اسـتفاده می شـود. هرچنـد کـه افـزودن گیـاه موردنظـر به چندیـن روش دیگر نیـز امکانپذیر باشـد.
روشهای ازدیاد گیاهان: راهنمای کامل برای تکثیر گل و گیاهان
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که گیاهان چگونه تکثیر می‌شوند و چگونه می‌توانید از یک گیاه، چندین گیاه داشته باشید؟ ازدیاد گیاهان، یکی از جذاب‌ترین و ساده‌ترین روشها برای افزایش تعداد گیاهان در خانه یا باغچه شماست. در این مقاله، روشهای مختلف ازدیاد گیاهان را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
گیاهان چگونه زیاد می‌شوند؟
گیاهان به دو روش اصلی تکثیر می‌شوند:
تکثیر جنسی: از طریق بذر و گرده افشانی.
تکثیر غیر جنسی: از طریق قسمت‌های مختلف گیاه مانند ساقه، ریشه و برگ.
تکثیر جنسی:
در این روش، یک گیاه جدید از ترکیب سلول جنسی نر (گرده) و ماده (تخمک) به وجود می‌آید. این روش در طبیعت به طور طبیعی رخ می‌دهد و منجر به ایجاد تنوع ژنتیکی در گیاهان می‌شود.
تکثیر غیر جنسی:
در این روش، گیاه جدید از یک قسمت از گیاه مادر تولید می‌شود و از نظر ژنتیکی مشابه گیاه مادر است.
روشهای مختلف تکثیر غیر جنسی عبارتند از:
قلمه زدن: در این روش، قسمتی از ساقه، برگ یا ریشه گیاه را جدا کرده و در محیطی مناسب ریشه می‌دهیم.
خوابانیدن: در این روش، شاخه‌ای از گیاه را خم کرده و در خاک قرار می‌دهیم تا ریشه دهد.
پاجوش: برخی گیاهان پاجوش‌هایی تولید می‌کنند که می‌توان آن‌ها را جدا کرده و به عنوان گیاه جدید کاشت.
تقسیم بوته: گیاهانی که دارای ریزوم یا پیاز هستند، می‌توانند از طریق تقسیم بوته تکثیر شوند.
کشت بافت: این روش یک روش پیشرفته و پیچیده است که در آن از قطعات بسیار کوچک گیاه برای تولید تعداد زیادی گیاه یکسان استفاده می‌شود.
مزایای تکثیر غیر جنسی گیاهان
حفظ خصوصیات گیاه مادر: گیاهان جدید دارای ویژگی‌های مشابه گیاه مادر هستند.
سرعت زیاد: برخی از روشهای تکثیر غیر جنسی مانند قلمه زدن، بسیار سریع هستند.
تکثیر گیاهان کمیاب: برخی از گیاهان کمیاب را می‌توان تنها از طریق روشهای تکثیر غیر جنسی تکثیر کرد.
چه گیاهانی را می‌توان تکثیر کرد؟
بیشتر گیاهان زینتی و برخی از گیاهان خوراکی را می‌توان به روشهای مختلف تکثیر کرد. برای مثال، بسیاری از گیاهان آپارتمانی مانند گل شمعدانی، قاشقی، آلوئه ورا و بنفشه آفریقایی را می‌توان به راحتی از طریق قلمه زدن تکثیر کرد.
روشهای بذری
گیاهـان یکسـاله، دو سـاله و بیشتـر گیاهان چندسـاله با ایـن روش (بذر) افزوده می شـوند. کشـتهای درون آزمایشـگاهی (کشـت تخمک، کشـت رویان، کشـت گرده و کشـت هاگ) در سیسـتم های کشت بافت و ریـز ازدیـادی به عنوان بخشـی از افزایش بذری به حسـاب می آیند.
در تکثیـر بذری در حقیقـت گیـاه به وسـیله بـذر تکثیـر می شـود. در قارچهـا تکثیـر به وسـیله هـاگ انجـام می شـود کـه نوعی تکثیـر بذری به حسـاب می آیـد. .
بذر بـرای گیاهـان گلدار و هـاگ بـرای گیاهان بی گل کاربـرد دارد. تکثیـر بـا بـذر در گیاهـان خودگرده افشـان و دگـر گرده افشـان معمولتریـن روش اسـت.
در ایـن روش تکثیـر ژنو تیـپ جدیـد بـه وجـود می آیـد. شـکل ظاهری گیـاه را فنوتیـپ گویند. تولیـد ارقام دو رگـه نیـز بـا تکثیـر به وسـیله بـذر صـورت می گیـرد.
از نهالهـای بـذری به عنوان پایـه برای پیونـد اسـتفاده می شـود. افزایـش گیـاه بـا بـذر آسـانتر و ارزانتـر اسـت. در مـواردی کـه گیـاه تولیـد بذر نمی کنـد یـا در مـورد گیاهانـی کـه تکثیـر با بـذر آنهـا تولید نتـایج بـا گوناگونی شـدید ژنتیکـی می نماید بایـد از روشهـای تکثیر غیر بذری اسـتفاده کنیم.
روشهای تکثیر غیر بذری
روشهای تکثیر غیر بذری (رویشـی) خیلی متنوع هسـتند که در این جا به عناوین و شـرح بسـیار مختصر این روشها بسـنده می شـود.
افزایش به وسیله ساقه رونده - مثل توت فرنگی.
افزایش به وسیله پاجوش مثل گل محمدی
افزایش به وسیله خوابانیدن انتهایی مثل تمشک سیاه
افزایش به وسیله خوابانیدن ساده مثل پیچ امین الدوله
افزایش با خوابانیدن شیاری مثل گیلاس
افزایش با خوابانیدن کپه ای مثل سیب
افزایش با خوابانیدن هوایی مثل فیکوس
افزایش با خوابانیدن مارپیچی مثل انگور
جداسازی پیاز مثل سنبل
جداسازی پیاز تو پر مثل گلایول
تقسیم ساقه زیرزمینی مثل اختر
تقسیم پاجوش مثل خنجری
جداسازی تنه جوش مثل خرما
تقسیم غده مثل سیب زمینی
تقسیم ریشه متورم مثل کوکب
تقسیم گیاه از ناحیه طوقه مثل گل انگشتانه
افزایش با استفاده از قلمه ریشه مثل تمشک قرمز
افزایش با قلمه ساقه (چوب سخت) مثل انجیر
افزایش با قلمه ساقه (چوب نیم سخت) مثل زیتون
افزایش با قلمه ساقه (چوب نرم) مثل یاس خوشه ای
افزایش با قلمه ساقه (علفی) مثل حسن یوسف
افزایش با قلمه برگ مثل سانسوریا
افزایش با قلمه جوانه برگ مثل گل ادریسی
پیوند
پیوند یکی از روشهای تکثیر غیربذری گیاهان است که معمولاً به دو نوع عمده زیر تقسیم می شود:
الف: پیوند شاخه (پیوندک در بردارنده دو جوانه و بیشتر است).
ب: پیوند جوانه(کو پیوند) که پیوندک در بردارنده یک جوانه است.
نکات مهم برای تکثیر گیاهان
انتخاب فصل مناسب: بهترین زمان برای تکثیر گیاهان، فصل رشد فعال گیاه است.
استفاده از ابزارهای تمیز و تیز: از قیچی باغبانی تمیز و تیز برای برش قلمه‌ها استفاده کنید.
تهیه محیط کشت مناسب: از خاک سبک و غنی از مواد آلی برای ریشه دهی قلمه‌ها استفاده کنید.
رعایت بهداشت: برای جلوگیری از انتقال بیماری‌ها به گیاهان، ابزارها و محیط کشت را ضدعفونی کنید.
صبر و حوصله: ریشه دهی قلمه‌ها زمان‌بر است و نیاز به صبر و حوصله دارد.
نتیجه‌گیری
تکثیر گیاهان یک فعالیت لذت‌بخش و آموزنده است که به شما امکان می‌دهد تا باغچه یا خانه خود را با گیاهان زیبا و متنوع پر کنید. با انتخاب روش مناسب و رعایت نکات ذکر شده، می‌توانید به راحتی گیاهان خود را تکثیر کرده و از آن‌ها لذت ببرید.
کلمات کلیدی: ازدیاد گیاهان، تکثیر گیاهان، قلمه زدن، خوابانیدن، پاجوش، تقسیم بوته، کشت بافت، گیاهان آپارتمانی، باغبانی