نحوه ی تشکیل انواع شرکت های تعاونی 

شرکت تعاونی شرکتی است از اشخاص حقیقی یا حقوقی که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاء از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنان موافق اصولی که در این قانون مطرح است تشکیل می شود .
همان طور که ملاحظه می شود، هدف از تشکیل شرکت های تعاونی چه به وسیله اشخاص حقیقی باشد یا حقوقی همان جنبه تعاون و کمک به بهبود وضعیت اقتصادی و رفاه اجتماعی اعضاء می باشد و برابر این قانون شرکت های تعاونی به سه رشته تقسیم گردیده است :
1- رشته کشاورزی
2- رشته مصرف
3- رشته کار و پیشه
که هر یک از رشته های مزبور شامل تعاونی های متعددی می باشد که هدف آن رفع نیازمندی های صنوف مختلفه می باشد و به طور خلاصه به ذکر آن ها می پردازیم.
اول : رشته کشاورزی
شامل تعاونی های کشاوزی و روستایی است که به منظور کمک به کشاورزان و روستانشینان در جهت اموری مانند تهیه بذر مرغوب، گذاشتن وسایل و ادوات کشاورزی در اختیار کشت کاران و دادن وام به کشاورزان، تهیه سموم دفع آفات نباتی و نحوه سمپاشی و مبارزه با آفات و آموزش روستاییان کشاورز . کمک به دامداران از جهت اعزام دامپزشک و معاینه و معالجه دام ها و تهیه علوفه و کمک برای استفاده بهتر از فرآورده های لبنی و گوشتی و غیره می باشد.
دوم : رشته مصرف
شامل تعاونی های مصرف کنندگان مسکن، اعتبار و آموزشگاه هایی که در این تعاونی ها اقدامات و خدمات رفاهی موثر و مفید برای تهیه مسکن و دادن اعتبار جهت رفع احتیاجات اولیه و شروع به کارهای تولیدی و راه انداختن آموزشگاه ها به منظور آموزش علمی و در بعضی قسمت ها عملی مانند آموزشگاه های علمی و فرهنگی آموزشگاه های راهنمایی و رانندگی و آموزشگاه های تخصصی و فنی و غیره ارائه می دهند.
سوم : رشته کار و پیشه
شامل تعاونی های کار، تعاونی های حرف و صنایع دستی ، تعاونی های صنایع کوچک ، تعاونی های تهیه و توزیع، تعاونی های مشاغل آزاد و تعاونی های صیادان ، که این رشته از دو رشته دیگر وسیع تر است و تعاونی های بیشتری را زیر پوشش خود دارد که مربوط به کار و شغل و کاریابی است که تعاونی های حرفه و صنایع دستی در جهت کمک به قالیبافان و گلیم بافان و کسانی که به صنایع مختلف دستی مانند قلمزنی گلدوزی- خاتم کاری و منبت کاری و غیره و تعاونی های تهیه و توزیع کالا و اجناس متفرقه و تعاونی های صیادی فعالیت نسبتاَ خوبی ارائه نموده اند.
اساسنامه شرکت تعاونی
برای تشکیل هر شرکت باید اساسنامه آن تنظیم و اهداف آن مشخص گردد و لزوماَ در اساسنامه هر یک از تعاونی ها باید نکات ذیل درج گردد :
1- نام تعاونی با قید کلمه تعاونی
2- هدف
3- موضوع
4- نوع
5- حوزه عملیات
6- مدت
7- مرکز اصلی عملیات و نشانی
8- میزان سرمایه
9- مقررات مربوط به عضویت
10- ارکان
11- مقررات مالی و کار
12- انحلال و تصفیه
که حداقل اعضاء هر تعاونی از 7 نفر نباید کمتر باشد یعنی برای تشکیل تعاونی در هر بخش حداقل 7 نفر عضو لازم است و تابعیت کلیه تعاونی ها باید ایرانی باشد به علاوه شرکت ها و اتحادیه های تعاونی دارای شخصیت حقوقی می باشند.
نحوه تشکیل شرکت های تعاونی
ماده 193 قانون تجارت درباره نحوه تشکیل شرکت های مورد بحث چنین می گوید :
” شرکت تعاونی اعم از تولید یا مصرف ممکن است مطابق اصول شرکت سهامی یا بر طبق مقررات مخصوصی که با تراضی شرکاء ترتیب داده شده باشد تشکیل بشود ولی در هر حال مفاد مواد 32 و 33 لازم الرعایه است ”
شرکت های تعاونی به دو صورت ممکن است تشکیل شود.
1- برابر مقررات شرکت سهامی
2- برابر مقررات مخصوص با تراضی شرکاء
که هر گاه برابر مقررات شرکت های سهامی تشکیل شود مسئله مجامع عمومی و پذیره نویسی ، اساسنامه و سهم و نحوه اداره آن ها و سایر اقدامات مانند همان شرکت های سهامی است و در صورتیکه با رضایت شرکاء و برابر سایر قوانین و یا اساسنامه ای که مورد قبول شرکاء قرار گرفته باشد مبلغ اسمی سهام و تعداد آن ها باید مشخص و معلوم گردد و مبلغ پرداخت نشده نیز در ظرف مهلت معینی که در اساسنامه مشخص گردیده تادیه شود.
شرکت ها و اتحادیه های تعاونی برابر قانون مزبور و آیین نامه مربوطه تصویب می شوند. منتهی برای تشکیل و ثبت باید مدارک ذیل را ارائه نمایند.
1- صورتجلسه تشکیل مجمع موسس و اولین مجمع عمومی و اسامی اعضاء هیئت مدیره منتخب و بازرسان
2- اساسنامه مجمع عمومی
3- درخواست کتبی ثبت
4- طرح پیشنهادی و ارائه مجوز وزارت تعاون
5- رسید پرداخت مقدار سرمایه ای که تادیه آن لازم است.
6- مدارک مربوط به دعوت در خصوص عضویت افراد واجد شرایط
7- اولین هیئت مدیره منتخب پس از اعلام قبولی با رعایت تشریفات مقرره مکلف به ثبت تعاونی می باشند.
8- اداره ثبت شرکت ها نیز پس از دریافت اسناد و مدارک مربوطه موظف است که تعاونی را ثبت نماید.