طرح صنعتی، هرگونه ترکیب خطوط و رنگ ها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ ها و یا بدون آن است که بتواند طی یک فرآیند صنعتی روی کالا به کار رود و به آن، شکل ظاهری خاصی دهد.
ماده 20 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 مجلس شورای اسلامی مقرر می دارد :
هر گونه ترکیب خطوط یا رنگ ها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ ها و یا بدون آن، به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهر، مشمول حمایت از این قانون نمی باشد.
طرح صنعتی برای یک بنگاه و شرکت ابزار مهمی است که به وسیله آن می تواند با عرضه محصولات دارای طرح های جدید و جذاب و منطبق با ذائقه مصرف کنندگان ، مشتریان زیادی را جلب و سهم بیشتری از بازار را تصاحب کند.
ثبت طرح صنعتی، این حق را برای طراح ایجاد می کند که مانع از کپی و تقلید غیر مجاز از طرح توسط اشخاص ثالث شود تا بدین طریق بتواند از بازگشت مالی سرمایه گذاری انجام شده اطمینان حاصل کند، از سوی دیگر حمایت از طرح های صنعتی به نفع مصرف کنندگان و عموم مردم نیز خواهد بود، زیرا با گسترش رویه های عادلانه و صادقانه تجاری در بازار و تشویق خلاقیت ها موجب می گردد که از نظر زیبایی شناختی، محصولات جذاب تری به بازار عرضه شود.
مدت حمایت از ثبت طرح صنعتی
با توجه به بند ( د ) ماده 28 قانون مصوب 1386، مدت اعتبار طرح صنعتی پنج سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن خواهد بود. این مدت را می توان برای دو دوره پنج ساله متوالی دیگر پس از پرداخت هزینه مربوط تمدید نمود. پس از انقضاء هر دوره که از پایان دوره شروع می شود، یک مهلت شش ماه برای پرداخت هزینه تمدید گردیده و همچنین جریمه تاخیر در نظر گرفته خواهد شد.
جزییات مربوط به تمدید ثبت طرح صنعتی در آیین نامه مصوب 1387 رییس قوه قضاییه آمده است. همان طور که در ماده 89 آیین نامه آمده است ، با توجه به بند ( د ) ماده 28 قانون ، مالک طرح صنعتی می تواند با پرداخت هزینه مقرر ، درخواست تمدید مدت اعتبار ثبت طرح صنعتی را برای دو دوره پنج ساله متوالی دیگر بنماید. درخواست تمدید ثبت ، ظرف شش ماه قبل از انقضای مدت اعتبار ثبت طرح صنعتی در هر دوره به عمل خواهد آمد.
با توجه به تبصره ذیل ماده فوق، در صورت عدم درخواست تمدید ثبت ظرف مهلت یاد شده ، امکان درخواست آن ظرف مهلت 6 ماه پس از پایان اعتبار ثبت طرح صنعتی، با پرداخت جریمه تاخیر طبق جدول هزینه ها وجود دارد والا ثبت طرح صنعتی از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.
درخواست تمدید ثبت طرح صنعتی در دو نسخه توسط مالک طرح ثبت شده یا نماینده قانونی او تهیه و پس از امضاء و الصاق تصویر نمونه طرح و رسید پرداخت هزینه مربوط، به مرجع ثبت تسلیم می گردد. مرجع ثبت پس از دریافت درخواست تمدید ثبت و ضمائم ، آن را در دفتر مربوط وارد کرده و بر روی هر یک از نسخ درخواست، تاریخ دریافت و شماره آن را قید و نسخه دوم آن را که دارای همان مشخصات نسخه اصلی است، بعد از امضاء و مهر به عنوان رسید به درخواست کننده مسترد خواهد کرد. ( ماده 90 آیین نامه )
بر اساس ماده 91 آیین نامه ، درخواست تمدید ثبت طرح صنعتی باید حاوی نکات ذیل باشد :
1- شماره و تاریخ ثبت اظهارنامه و طرح صنعتی ای که تمدید آن مورد درخواست است